Libellen en waterjuffers in de tuin – soorten, kenmerken en levenscyclus

Lantaarntje – Ischnura elegans (Waterjuffer)

Het Lantaarntje behoort tot de blauwe waterjuffers en dankt zijn naam aan het opvallende blauwe segment aan het achterlijf, dat doet denken aan een lampje. Naarmate de vrouwtjes ouder worden, verkleuren ze groenig en wordt het blauwe segment minder zichtbaar. De mannetjes zijn herkenbaar aan het aanhangsel aan het uiteinde van het achterlijf. De soort is niet kleurvast: de niet-zwarte delen van de vrouwtjes kunnen variëren van wit, groen en blauw tot bruin. Het Lantaarntje is een kleine waterjuffer met een lange paringstijd. Vrouwtjes leggen hun eitjes zelfstandig in waterplanten of oeverbegroeiing. Waterjuffers komen vooral voor bij voedselrijk water en kunnen zelfs andere waterjuffers eten. Een volwassen mannetje leeft gemiddeld vijf dagen.

Libelle – Odonata (Libelle)

Libellen behoren tot de oudste insectensoorten en staan bekend om hun kleurrijke uiterlijk en sierlijke vlucht. Ze zijn uitstekende jagers en voeden zich met muggen, vliegjes, motjes, vlinders en soms zelfs soortgenoten. Dankzij hun wendbare vleugels, die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen, zijn ze bijzonder behendig in de lucht. De levenscyclus van een libelle bestaat uit meerdere stadia: ei, larve (nimf) en volwassen insect. De larven leven in het water en overwinteren als nimf tussen waterplanten en oeverbegroeiing. Hoewel libellen mensen niet kunnen steken of bijten, kunnen de grootste soorten bij aanraking een klein sneetje veroorzaken. 

Bloedrode Heidelibel – Sympetrum sanguineum (Libelle)

De bloedrode heidelibel is een opvallende libelle die voorkomt bij stilstaand, voedselrijk water met gevarieerde begroeiing. Mannetjes zijn felrood van kleur, terwijl vrouwtjes geel zijn. Na de paring legt het vrouwtje zelfstandig haar eitjes in de modder langs de oever. Bij regen spoelen de eitjes het water in, waar ze uitkomen als larven. De larven leven tussen  waterplanten en voeden zich met kleine diertjes. Na hun ontwikkeling vervellen ze en verschijnen als volwassen libelle. Deze soort jaagt in de lucht en vangt prooien met zijn krachtige kaken, die hij leegzuigt. Bij dalende temperaturen sterven de volwassen libellen. Larven zijn 's nachts actief om predatie door vissen te vermijden.

Houtpantserjuffer – Chalcolestes viridis (Libelle)

De houtpantserjuffer is te herkennen aan zijn bronsgroene kleur en komt veel voor in Nederland. Deze libelle is afhankelijk van bomen en struiken met overhangende takken boven het water, waar ze hun eitjes in afzetten. Na het uitkomen laten de larven zich in het water vallen om zich verder te ontwikkelen.

De soort overwintert één keer als larve en leeft vooral in rustige wateren zoals vijvers, moerassen en langzaam stromende beken. De houtpantserjuffer voedt zich met kleine insecten, waaronder muggen en vliegen, en draagt zo bij aan het ecologische evenwicht.